CRADOCK NUUS - Verrigtinge in die ondersoek na die dood van die Cradock Vier in 1985 - die anti-apartheidsaktiviste Matthew Goniwe, Fort Calata, Sicelo Mhlauli en Sparrow Mkonto - het van 13 tot 24 Oktober in die Oos-Kaapse hooggeregshof in Gqeberha voortgeduur.
Luxolo Tyali, streekwoordvoerder van die Oos-Kaapse Afdeling van die Nasionale Vervolgingsgesag, het op 22 Oktober gesê dat die jongste sitting getuienis van verskeie voormalige amptenare uit die apartheidsera bevat het.
Onder hulle was die voormalige adjunkminister van onderwys, Sam de Beer, wat bevestig het dat Goniwe deur die apartheidsveiligheidsinstelling as 'n "vyand van die staat" bestempel is.
Hy het getuig dat veiligheidsmagte ingemeng het met pogings om Goniwe as onderwyser in Cradock aan te stel, en dat sulke inmenging gekoppel was aan die regime se breër strategie om politieke meningsverskil te onderdruk.
'n Voormalige intelligensie-operateur, Craig Williamson, het ook verskyn.
Hy het enige betrokkenheid by die beplanning of uitvoering van die moorde ontken en volgehou dat sy werk gedurende die apartheidsera op buitelandse intelligensie-operasies gefokus het, eerder as binnelandse sluipmoorde.
Voormalige veiligheidspolisiebeampte Isak "Krappies" Engelbrecht, wat daarvan beskuldig word dat hy as 'n "veër" in geheime operasies opgetree het, het getuig oor sy beweerde rol in die verberging of ontsmetting van sekuriteitsaktiwiteite wat in die 1980's op aktiviste gemik was.
Engelbrecht het direkte betrokkenheid by die moorde ontken, maar het erken dat hy bewus was van breër sekuriteitsoperasies in daardie tydperk.
Afgetrede generaal Christoffel van der Westhuizen, wat in die voormalige Suid-Afrikaanse Weermag gedien het en in die 1980's verantwoordelik was vir sekuriteitskoördinering, het ook getuig.
Hy het enige kennis van of betrokkenheid by die ontvoering en moord van die Cradock-vier ontken en verklaar dat hy onbewus was van enige bevele om die aktiviste uit te skakel.
Hy het homself ook gedistansieer van operasionele besluite wat deur streeksekuriteitseenhede geneem is.
Sy getuienis het verdere insig gegee in die struktuur en koördinering van apartheidsera-veiligheidsmagte.
Die hof het ook kennis geneem van die afwesigheid van voormalige veiligheidspolisie-kolonel Eugene de Kock, wat weens hospitalisasie nie kon getuig nie.
Regter Thami Beshe, wat die geregtelike doodsondersoek lei, het beslis dat die verrigtinge in sy afwesigheid sal voortgaan, met die moontlikheid dat sy getuienis later aangehoor sal word.
Die geregtelike doodsondersoek is uitgestel tot 23 Maart 2026, wanneer verhore na verwagting sal hervat met verdere getuiegetuienis en die oorweging van uitstaande administratiewe sake.
‘Ons bring jou die nuutste Tuinroete, Hessequa, Karoo nuus’
